Czas czytania: 14 min

Potęga wiedzy o tym, czego nie wiesz

Życie jest bardzo pracowite. Czy Think Again zbierał kurz na twojej półce? Zamiast tego sięgnij po kluczowe idee już teraz.

Tutaj zarysowujemy powierzchnię. Jeśli jeszcze nie masz tej książki, zamów ją tutaj lub uzyskać audiobook za darmo na Amazon, aby poznać soczyste szczegóły.

Perspektywa Adama Granta

Adam Grant jest amerykańskim psychologiem i autorem, który obecnie jest profesorem w Wharton School na Uniwersytecie Pensylwanii, specjalizującym się w psychologii organizacji. Otrzymał tenure akademicki w wieku 28 lat, co czyni go najmłodszym profesorem tenured w Wharton School. Adam Grant przez siedem lat z rzędu był najlepiej ocenianym profesorem w Wharton. Został uznany za jednego z dziesięciu najbardziej wpływowych myślicieli w dziedzinie zarządzania na świecie i znalazł się na liście Fortune 40 under 40. 

Grant jest autorem czterech bestsellerów New York Timesa, których łączny nakład wyniósł dwa miliony egzemplarzy. Zostały one przetłumaczone na 35 języków. Jest również gospodarzem WorkLife, bijącego rekordy popularności podcastu TED. Jego wykłady TED na temat oryginalnych myślicieli, dawców i biorców uzyskały ponad 20 milionów wyświetleń. 

Synopsis

Zastanów się jeszcze raz zagłębia się w terytorium błędów poznawczych, uprzedzeń, uprzedzeń i mentalnych ślepych punktów. Bada naszą niezdolność do zmiany poglądów, gdy już je ustalimy. Niezależnie od wiedzy i doświadczenia, jakie posiadają poszczególne osoby, nie są one w stanie uniknąć błędów logicznych w procesie myślenia. Należą do nich bezpodstawne opinie, wpływy zewnętrzne, założenia i inne subiektywne spostrzeżenia. Nasza naturalna tendencja do polegania na tych rozpraszających zasobach poznawczych prowadzi do podejmowania złych decyzji, braku elastyczności, niezdolności do wysłuchania innych i bycia wysłuchanym, a także do postawy zamkniętej.

Dzięki znajomości psychologii i rozpakowaniu wielu przykładów Grant proponuje nowe podejście do poprawy swojego myślenia. Jest to podejście, które opiera się na wątpliwościach w to, co wiemy. Jednocześnie skłania ludzi do rozwijania zainteresowania uczeniem się nowych rzeczy i dostrzeganiem perspektywy innych. Grant nazywa to podejście ponowne przemyślenie. Przyjęcie tego sposobu myślenia upoważnia ciebie i twój zespół do doskonalenia się. Daje ci również możliwość zmiany umysłów innych ludzi bez dzielenia ich na binarne grupy. Dowiedz się, jak działa rethinking z naszego Zastanów się jeszcze raz podsumowanie.

StoryShot #1: Konwencjonalne vs. alternatywne spojrzenie na inteligencję

Grant rozpoczyna swoją książkę od historii, która miała miejsce w 1949 roku. Zespół smokejumpersów walczył z potężnym dzikim pożarem. Większość członków zespołu trzymała swój sprzęt zgodnie z instrukcjami, mimo że ich to spowalniało. Tylko jedna osoba nie posłuchała instrukcji. Dzięki swojej zdolności do reagowania w locie, znalazł inne rozwiązanie. Ostatecznie pomogło mu to przeżyć. 

Wykorzystując tę historię, Grant przeciwstawia konwencjonalne podejście do postrzegania inteligencji alternatywnemu. Jesteśmy przyzwyczajeni do uznawania inteligencji za umiejętność myślenia i poznawania nowych rzeczy. Autor proponuje jednak spojrzeć na nią jako na zdolność do przemyśleć i zapomnieć o tym, czego się wcześniej nauczyłeś. Elastyczność poznawcza to sztuka ignorowania naszych instynktów, nawet jeśli mamy tendencję do ufania naszym przeczuciom. Przemyślenie i kwestionowanie siebie pomaga nam zachować znaczenie w świecie, który nie zna stabilności.

Adam Grant słusznie zauważa, że nawet konstytucje przyjmują poprawki, więc dlaczego mielibyśmy odrzucać poprawki w naszym procesie myślenia? Jeśli jakaś myśl lub pomysł nie służy nam już dobrze, najlepszą reakcją jest pozwolić jej odejść. Na tym właśnie polega ponowne myślenie. 

Aby przygotować się do ponownego przemyślenia, należy zakotwiczyć się raczej w elastyczności niż w konsekwencji. Ludzie mają tendencję do posiadania silnych przekonań i są dumni, że się ich trzymają. Grant uważa, że to działa w świecie, który jest statyczny i niezawodny. Problem w tym, że żyjemy w ciągle zmieniającym się środowisku. Aby się wyróżniać, musimy skupić się na przemyśleniach, a nie tylko na myśleniu.

Grant zwraca również uwagę na to, że przemyślenia są zestawem umiejętności, ale można je również określić jako sposób myślenia. Ludzie mają tendencję do trzymania się starych poglądów, zamiast przyjmować nowe. Ulegamy komfortowi przekonania nad niepokojem wątpliwości. Słuchamy pomysłów, które sprawiają, że czujemy się dobrze, zamiast tych, które zmuszają nas do myślenia. Myślenie na nowo wymaga gotowości do zaakceptowania rzeczywistości, w której fakty mogą się zmienić i to, co było kiedyś prawdą, już nią nie jest.

StoryShot # 2: Role, które odgrywamy

Grant wykorzystuje system mentalności zaproponowany przez Phila Tedlocka do opisania naszych skłonności, kiedy rozmawiamy z innymi lub prowadzimy wewnętrzny dialog. Za każdym razem, gdy myślimy lub mówimy, mamy tendencję do wpadania w rolę jednej z tych postaci: kaznodziei, prokuratora lub polityka. 

Kaznodzieje są zainteresowani jedynie forsowaniem własnych idei. Narzucają swoje przekonania innym, próbując je chronić lub popularyzować. 

Prokuratorzy chcą wygrać każdy argument. Nieustannie atakują każdego, kogo zdanie nie jest zgodne z ich własnym. 

Z kolei politycy chcą być ludźmi, którym się podoba. Tęsknią za aprobatą, ale niekoniecznie widzą sens w poszukiwaniu obiektywnej prawdy. 

Kiedy przyjmujesz którąkolwiek z tych ról, zaprzeczasz znaczeniu poszukiwania prawdy poprzez angażowanie się w sprawy innych. To, co cię naprawdę interesuje, to atakowanie odmiennych poglądów, bronienie swojego zdania, zaprowadzanie pokoju lub po prostu wygrywanie kłótni.

Grant sugeruje jeszcze jedną rolę, która może pomóc nam w realizacji naszego potencjału poznawczego. Naukowcy żyją po to, by pojąć granice swojej wiedzy, a my możemy się od nich uczyć, by usprawnić nasz proces myślenia. Bycie naukowcem oznacza przeprowadzanie eksperymentów, testowanie hipotez, porzucanie starych przekonań i przyjmowanie nowych prawd. Grant podkreśla, że zmiana zdania nie jest słabością. Wręcz przeciwnie, jest to potwierdzenie twojego rozwoju intelektualnego.  

StoryShot #3: Właściwy i niewłaściwy rodzaj pewności siebie

Niemożliwe jest uniknięcie ślepych plamek lub uprzedzeń poznawczych w naszych własnych przekonaniach lub wiedzy, nawet jeśli dostrzegamy je u innych. Te ślepe punkty mogą wpłynąć na naszą zdolność do ponownego przemyślenia i dać nam nadmierną pewność siebie w naszym osądzie. Możliwe jest jednak rozwinięcie pewności siebie, która pozwala nam dostrzec wady w naszym procesie myślenia. Ten właściwy rodzaj pewności siebie pozwala nam zachować aktualność naszych przekonań. Pomaga nam również w rozpoznaniu naszych ślepych punktów i odpowiednim dostosowaniu naszego sposobu myślenia. 

Ani nadmierna pewność siebie, ani jej brak nie są dobre. Nadmierna pewność siebie to cecha typowa dla osób z syndromem Armchair Quarterback. Wierzą one, że wiedzą więcej niż w rzeczywistości. Jej przeciwieństwem jest Syndrom Impostera, występujący u osób, które mimo posiadania kompetencji i umiejętności pozwalających na osiągnięcie sukcesu, i tak w siebie wątpią. Czują, że zajmują miejsce kogoś innego, a to hamuje ich sukces.

Grant podaje też przykład ankiety, w której poproszono respondentów o ocenę swojej wiedzy w porównaniu z innymi ludźmi. Zostali oni również skłonieni do wykonania testu, który oceniał ich rzeczywisty poziom wiedzy. Badanie wykazało, że osoby, które uważały swoją wiedzę za lepszą od wiedzy innych, znacznie przeceniały siebie. Efektem ich nadmiernej pewności siebie jest brak umiejętności uczenia się nowych rzeczy i modyfikowania swoich poglądów. W końcu prowadzi to do ignorancji i arogancji. 

Autorka upiera się, że nadmierna pewność siebie nie pozwala nam dostrzec naszych wad. Proponuje, abyśmy nauczyli się być skromni, ale w sposób pewny siebie. Pewna siebie skromność nie tylko pozwala nam dostrzec nasze wady, ale umożliwia nam pracę nad ich pokonaniem.

StoryShot #4: Błogosławieństwo bycia w błędzie

Ludzie nienawidzą być w błędzie. Kiedy ktoś wskazuje nam błędy w naszych przekonaniach lub sposobie myślenia, wielu z nas reaguje gniewem. Łatwo widzimy, kiedy ktoś inny się myli, ale nie chcemy przyznać, że nie zawsze mamy rację. Bez obaw bronimy tego, w co wierzymy. Psychologia nazywa naszą niechęć do zmiany poglądów "totalitarnym ego". 

Z czasem rozwijamy tak silne przywiązanie do naszych przekonań, że nie chcemy ich puścić. Grant rozróżnia dwa rodzaje szkodliwych przywiązań. Pierwszy z nich opisuje nasze przywiązanie do przeszłości. Powinniśmy nauczyć się odłączać nasze obecne jaźnie od starszych wersji. Jeśli to zrobimy, możemy uniknąć depresji. Będziemy mogli jasno widzieć kierunek, w którym zmierzamy, a to przyniesie nam więcej radości. 

Wraz z tym odnowieniem w czasie powinniśmy oddzielić naszą tożsamość od naszych przekonań. W przeciwnym razie, gdy doświadczymy poważnej zmiany w naszym światopoglądzie, nasza tożsamość rozpadnie się tylko dlatego, że okaże się, iż byliśmy w błędzie. Grant sugeruje, abyśmy zamiast tego stworzyli system wartości. Pozwoli nam to na zmianę naszych przekonań przy jednoczesnym zachowaniu wierności naszym wartościom. W tym przypadku bycie w błędzie nie spowoduje kryzysu tożsamości. 

StoryShot #5: Sztuka konfliktu 

Skoro nie możemy uniknąć konfliktów, musimy nauczyć się nimi zarządzać. Adam Grants wyjaśnia dwa rodzaje konfliktów:

1. Konflikty zadań. Występują, gdy członkowie określonego zespołu decydują, kto powinien zająć się jakimś problemem, co i jak należy zrobić itp. Ten rodzaj konfliktu jest konstruktywny, ponieważ skłania do poszukiwania twórczych rozwiązań.
2. Konflikty w relacjach. Występują one między ludźmi. Często te konflikty są szkodliwe, ponieważ negatywnie wpływają na relacje międzyludzkie. Jednak jeśli strony kłótni okazują sobie szacunek, mogą zakończyć się większym współczuciem i współpracą.

Nasze społeczeństwo ma tendencję do uważania giętkości, czyli skłonności do unikania konfliktów, za cechę pozytywną. Autor nie zgadza się z tym poglądem. Uważa, że ludzie, którzy nie boją się okazywać niezgody z naszymi poglądami, w rzeczywistości popychają nas do przodu. Pomagają nam ocenić nasze możliwości i znaleźć sposoby na ich poprawę.

StoryShot #6: Podejście oparte na współpracy w przemyśleniach interpersonalnych

Grant rozpoczyna tę część od przykładu międzynarodowego mistrza debaty, Harisha Natarajana. Podczas debaty przedstawił on niepopularny pogląd, że rząd nie powinien dotować przedszkoli. Na początku prawie cała publiczność miała już wyrobione zdanie, że przedszkola powinny być dotowane. Natarajan zdołał jednak przekonać publiczność, używając tych prostych technik:

• Wspólne zrozumienie
• Pytania bez oceny
• Elastyczne myślenie

Grant opisuje tę skuteczną strategię jako podejście oparte na współpracy (Collaborative approach). Wykorzystuje ono pokorę i ciekawość, aby skłonić słuchaczy do myślenia jak naukowcy. Mimo to ludzie często przyjmują w debatach podejście adwersarskie, które polega na trybie kaznodziejskim i prokuratorskim. 

Aby pomóc innym przemyśleć swoje przekonania, Grant zaleca unikanie przytłaczających racjonalnych argumentów, jakich użyłby Logic Bully. Nawet jeśli masz rację, druga strona będzie czuła się rozgoryczona. Bardziej efektywnym podejściem jest znalezienie wspólnej płaszczyzny i wyrażenie ciekawości poprzez zadawanie pytań. Pytania te pozwalają drugiej osobie wyciągnąć własne wnioski, a to jest silniejsze niż miażdżenie jej logiką czy rozumem.

StoryShot #7: Rywale i sojusznicy

Rywalizacje są nieodzowną częścią naszego życia. Występują w sporcie, biznesie, relacjach międzyludzkich i tak dalej. Głównym problemem związanym z rywalizacją jest to, że dystansujemy się od ludzi, z którymi rywalizujemy. U podstaw rywalizacji leżą emocje. Jeśli dodamy je do równania, możemy wyraźnie zobaczyć, że powstrzymują nas one od znalezienia wspólnej płaszczyzny z obozem przeciwników.

Naturalne jest, że ludzie szukają przynależności do jakiejś drużyny lub strony w rywalizacji. Jednak gdy już staniemy się członkiem tej drużyny, narażamy się na polaryzację. Innymi słowy, nawiązujemy więzi wyłącznie z innymi osobami z tej grupy, a nie z osobami z zewnątrz. W procesie nawiązywania więzi z kolegami z drużyny nasze opinie zakorzeniają się jeszcze głębiej. Kiedy rywale próbują podważyć nasze poglądy, reagujemy wrogością. 

Zastanów się jeszcze raz proponuje trzy ćwiczenia, które pomogą nam przemyśleć naszą rywalizację:

1. Znajdź wspólną tożsamość ze swoimi przeciwnikami.
2. Rozprzestrzeniaj empatię w kierunku całej grupy po zastosowaniu jej do jednego członka.
3. Zrozum, że nasze stereotypy są arbitralne.

StoryShot #8: Rozmowy motywacyjne

Grant podaje konkretny przykład tego, że same pytania mogą być bardzo skuteczne. W jego przykładzie kobieta z Quebecian urodziła wcześniaka. Matka jest przeciwna szczepieniom, ale jej dziecko odniosłoby ogromne korzyści ze szczepionki przeciwko odrze. Aby zmienić jej zdanie, zatrudniono "zaklinacza szczepionek". Osoba ta wykorzystała rozmowę motywacyjną, aby uspokoić matkę i pomóc jej przemyśleć swoje stanowisko. 

Trzy filary wywiadu motywacyjnego to:

1. pytania otwarte

2. refleksyjne słuchanie oraz 

3. zachęta do zmiany. 

Ankieter nie próbuje przekonywać ani doradzać. Zamiast tego działa jako przewodnik, który pomaga doprowadzić rozmówcę do korzystnego wniosku lub decyzji. Główną cechą ankieterów motywacyjnych jest to, że nie pozostawiają wrażenia know-it-all. Raczej skłaniają swoich rozmówców do poczucia bycia mądrym.

StoryShot #9: Problemy binarne

Ostatnia trzecia część Zastanów się jeszcze raz skupia się na pomaganiu grupom w przyjęciu podejścia opartego na przemyśleniach. Grant rozpoczyna tę część od kolejnego przykładu, tym razem z Columbia University's Difficult Conversations Lab. Odkryli oni, że podczas rozmowy z grupą przedstawianie spraw jako czarno-białych (tj. binarnych) kończyło się polaryzacją. Jednak gdy kwestia została rozpakowana w całej swojej złożoności, wygenerowała wiele punktów widzenia. W rezultacie grupa była w stanie prowadzić owocną debatę i znaleźć lepszą współpracę. 

Grant kontynuuje ten wątek i stwierdza, że głoszenie swoich racji z pasją nie jest skutecznym sposobem przekonywania innych. Umiejętność dostrzeżenia złożoności problemu sprawi, że staniesz się bardziej wiarygodny. Na przykład, kiedy rozmawiasz z konserwatystami, nie powinieneś naciskać na wprowadzenie limitów na emisję spalin w samochodach, aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Zamiast tego należy skupić się na korzyściach ekonomicznych płynących z innowacji w dziedzinie zielonych technologii. Takie podejście lepiej uwzględnia złożoność problemu. Jednocześnie pozwala zaangażować odbiorców.

StoryShot #10: Wiecznie zmieniająca się wiedza

Wiedza nie jest zamrożona w czasie. Rzeczy, które 20 lat temu uważaliśmy za słuszne, teraz mogą wydawać się przestarzałe. Kiedy zdobywamy wiedzę, albo ufamy temu, czego się uczymy, albo zachowujemy sceptyczne nastawienie. Sceptycy skupiają się na rzeczach pominiętych, zamiast na tych, które są w centrum uwagi. Takie podejście pomaga utrzymać otwarty umysł i sprzyja ponownemu przemyśleniu sprawy. 

Wielu ma tendencję do utożsamiania sceptyków i negacjonistów. Istnieje jednak zasadnicza różnica między nimi. Sceptycy nie ufają nowym informacjom, które poznają. Poświęcają swój czas na ustalenie wiarygodności tych nowo poznanych "faktów", zanim w nie uwierzą. Deniers natomiast odrzucają wszystko, czego dowiadują się z zewnętrznych źródeł. Wierzą, że tylko ich opinie są prawdziwe. Zwykle przyjmują rolę prokuratora, kaznodziei lub polityka, podczas gdy sceptyk jest doskonałym przykładem naukowca.

Think Again przygląda się też bliżej roli nauczyciela w nauce. Dobry nauczyciel daje nam do myślenia. Świetny nauczyciel pomaga nam znaleźć nowe sposoby myślenia. Instrumenty, które możemy wykorzystać w ewolucji naszego procesu myślenia to: sprawdzanie faktów, odrzucenie popularności jako wyznacznika wiarygodności oraz rozróżnienie między źródłem informacji a jej nadawcą. 

StoryShot #11: Zbiorowe przemyślenia w kulturze korporacyjnej 

Kolektywne przemyślenia to także zmiana kultur organizacyjnych. Kultura zbiorowego przemyślenia sprzyja bezpieczeństwu psychologicznemu, na przykład zdolności członków zespołu do podejmowania ryzyka bez obawy przed karą. W tego typu zespołach pracownicy chętniej zgłaszają problemy. Zespół może kolektywnie zmienić zdanie na podstawie informacji uzyskanych z popełnionych błędów. 

Organizacja, która szanuje zbiorowe przemyślenia, sprawdza następujące pola:

1. Unika "najlepszych praktyk", ponieważ zakładają one, że zespół doszedł do optymalnego rozwiązania. Tego typu przekonanie uniemożliwi skuteczne ponowne przemyślenie sprawy.
2. Nie ma obsesji na punkcie wyników. Taka obsesja może pomóc w krótkim okresie, ale wpłynie na długoterminowy sukces. Organizacje powinny pamiętać, że dobre wyniki nie zawsze są rezultatem dobrych decyzji.
3. Każdy członek zespołu chętnie zadaje sobie i innym pytanie: "Skąd wiesz?".

Organizacje, które z sukcesem przyjmują kulturę uczenia się, z radością przyjmują eksperymenty. Dla nich ponowne myślenie staje się integralną częścią ich działań. W końcu staje się rutyną.

StoryShot #12: Unikaj utrzymywania oka na piłce

W ludzkiej naturze leży robienie planów. Mamy wizje, gdzie chcemy mieszkać, jaką osobę chcemy poślubić lub jak duża ma być nasza rodzina. Mając to wszystko na uwadze, mamy tendencję do wyznaczania granic. W najlepszym wypadku pomagają nam one osiągnąć nasze cele. Częściej jednak dają nam wizję tunelową i uniemożliwiają dostrzeżenie lepszych możliwości.

Co gorsza, jeśli nasz plan nie idzie tak, jak sobie to wyobrażamy, zwykle zaczynamy poświęcać więcej czasu i środków, aby wszystko naprawić. Alternatywnie możemy zadać sobie proste pytanie: "Czy to był dobry plan?". Zakwestionowanie swojego planu zamiast wykonywania go za wszelką cenę jest istotą ponownego przemyślenia. Determinacja do sukcesu jest wspaniała, ale ma odwrotny skutek, jeśli prowadzi do mentalnej sztywności.

Końcowe podsumowanie i przegląd Zastanów się jeszcze raz

Zastanów się jeszcze raz jest badaniem znaczenia przyjęcia sposobu myślenia, a nie umiejętności myślenia. Grant argumentuje, że nasza tendencja do trzymania się naszych przekonań jest nieskuteczna. Świat ciągle się zmienia, a jeśli nie jesteśmy gotowi zmieniać się wraz z nim, pozostaniemy w tyle. Najlepszym sposobem na dostosowanie się do ciągle zmieniającego się środowiska jest więc przyjęcie nowego sposobu myślenia. Co więcej, możemy zachęcić innych, w tym członków naszego zespołu, do wdrożenia tego podejścia.

Ocena

Oceniamy tę wnikliwą książkę na 4,3/5.

Think Again PDF, Za darmo Audiobook, Streszczenie książki animowanej.

To był wierzchołek góry lodowej. Aby zanurzyć się w szczegółach i wesprzeć autora, zamów książkę książka lub kupić audiobook za darmo na Amazonie.

Skomentuj poniżej i daj innym znać, czego się nauczyłeś lub podziel się własnymi, związanymi z tym przemyśleniami.

Jesteś nowy w StoryShots? Pobierz PDF, audio i animacje wersje niniejszej analizy i podsumowania Zastanów się jeszcze raz i setki innych bestsellerowych książek z dziedziny literatury faktu w naszej darmowa aplikacja z najwyższej półki. Została wyróżniona przez Apple, Google, The Guardian i ONZ jako jedna z najlepszych na świecie aplikacji do czytania i nauki.

Related Free Book Summaries

Myślenie szybkie i wolne przez Daniela Kahnemana

Poszukiwanie sensu przez człowieka przez Viktora Frankla

Hałas przez Daniela Kahnemana

Ego jest wrogiem Ryan Holiday

Mindset autorstwa Carol Dweck

Sztuka uczenia się Josh Waitzkin

Ultralearning przez Scotta Younga

Trudne rozmowy Bruce Patton, Sheila Heen, i Douglas Stone

12 zasad na życie przez Jordana Petersona

Kluczowe rozmowy przez Kelly Patterson

Napęd Daniel Pink

Poza porządkiem przez Jordana Petersona

Inżynieria wewnętrzna przez Sadhguru

Czarny Łabędź przez Nassima Nicholasa Taleba